Digitale geletterdheid

Welkom op de pagina over digitale geletterdheid! Hier deel ik graag mijn inzichten en ervaringen op dit belangrijke domein. Ik heb recentelijk vier workshops gevolgd. Op deze pagina zal ik dieper ingaan op de inhoud en mijn leerervaringen per workshop.

Digitale geletterdheid is een combinatie van vier verschillende domeinen, namelijk:

1. Ict-basisvaardigheden
De werking van computers en netwerken begrijpen, kunnen omgaan met verschillende soorten technologieën en de bediening ervan en de mogelijkheden en beperkingen van technologie begrijpen.

2. Informatievaardigheden
Een informatiebehoefte kunnen signaleren en analyseren en op basis hiervan relevante informatie zoeken, selecteren, verwerken en gebruiken.

3. Computational thinking
Problemen op een zodanige manier formuleren dat het mogelijk wordt een computer of ander digitaal gereedschap te gebruiken om het probleem op te lossen.

4. Mediawijsheid
Kennis, vaardigheden en mentaliteit die nodig zijn om bewust, kritisch en actief om te gaan met media.

(Marlies, 2025)

Marlies. (2025, 10 maart). Werken aan digitale geletterdheid: van visie naar praktijk. Kennisnet. https://www.kennisnet.nl/digitale-geletterdheid/werken-aan-digitale-geletterdheid-van-visie-naar-praktijk/#wat-is-digitale-geletterdheid

Workshops digitale geletterdheid

Ik heb deelgenomen aan een reeks workshops gericht op het vergroten van mijn digitale geletterdheid. Deze workshops hebben mij geholpen om een breder begrip te ontwikkelen van de verschillende aspecten van digitale technologie en de impact ervan in het onderwijs. Hieronder vind je een overzicht van de workshops die ik heb gevolgd en een korte beschrijving van de inhoud.

Elke workshop behandelde een specifiek thema binnen digitale geletterdheid. Denk hierbij aan thema's als ICT-basisvaardigheden, AI in het onderwijs, mediawijsheid en computational thinking. Per workshop zal ik mijn belangrijkste leerpunten en reflecties delen.

ICT-basisvaardigheden

Algemeen
Als ik terugkijk naar bovenstaande workshop, dan kan ik zeggen dat ik van de workshop heb geleerd. Vooraf had ik weinig kennis over de ICT-basisvaardigheden. Door de instructievideo's ben ik meer te weten gekomen over hoe een computer werkt. Zo wist ik van te voren niet wat bytes nou eigenlijk exact inhouden. Ook heb ik wat geleerd over het accepteren van cookies. Ik was in de veronderstelling deze altijd te moeten accepteren om een bepaalde website te kunnen bezoeken, echter blijkt dit helemaal niet noodzakelijk te zijn. Zo wist ik bijvoorbeeld ook niet dat er verschillende soorten cookies zijn, zoals third-party cookies, voor bijvoorbeeld reclamedoeleinden.

Toepasbaarheid in het onderwijs
Ik vind zelf dat het belangrijk is dat leerkrachten in het basisonderwijs beschikken over de basiskennis op het gebied van ICT. Er wordt tegenwoordig veel gebruik gemaakt van digitaal les geven, voor veel methodes is er bijvoorbeeld online lesmateriaal te verkrijgen. Het is in zulke gevallen handig als je over de basisvaardigheden beschikt zodat je een sterke les hierin kunt neerzetten. Niet alleen gebruik je het internet tegenwoordig zelf als leerkracht, bijna alle leerlingen, zeker de wat oudere leerlingen komen alle dagen wel in aanmerking met het internet. Wanneer je als leerkracht bewust bent van de gevaren, kan je dit overbrengen op de leerlingen, zodat de leerlingen ook veilig kunnen blijven internetten. Zowel thuis als op school.

Kanttekening workshop
De workshop is wat chaotisch in elkaar gezet. De onderwerpen lopen niet soepel in elkaar over, waardoor het veel verschillende informatie in 1 keer geeft.

AI in het onderwijs

Algemeen
De workshop AI in het onderwijs is opgebouwd uit vier verschillende modules waarin je meer informatie krijgt over wat AI precies is en hoe het in het onderwijs wordt gebruikt. Ik vond het erg fijn binnen deze workshop dat je leert omgaan met AI. Hoe kun je het bijvoorbeeld toepassen in je lessen? Je leert bijvoorbeeld in de workshop wat de tools zijn van AI, zoals adaptieve leermiddelen.

Toepasbaarheid in het onderwijs
De workshop biedt veel informatie voor lesaanbod. Je kunt AI zelf toepassen in het geven van onderwijs. Je kunt daarbij leerlingen laten onderzoeken hoe AI werkt en wat je er mee kunt. Je kunt met de leerlingen in gesprek gaan over het onderwerp. Wat zijn bijvoorbeeld de voor- en nadelen van AI? Daarnaast kan AI helpen bij het samenstellen van lesmateriaal, bijvoorbeeld interactieve opdrachten, quizzen of samenvattingen.

Kanttekening workshop
De workshop bevat veel tekst en theoretische uitleg, waardoor het best veel tijd kost om de gehele workshop te doorlopen. Dit kan ervoor zorgen dat je moeite hebt om de informatie goed te verwerken. Vooral voor mensen die liever leren door doen of interactie, kan de overvloed aan theorie overweldigend zijn. Daarnaast kan het lastig zijn om de belangrijkste punten te onthouden en toe te passen in de praktijk, omdat de theoretische informatie niet altijd direct gekoppeld is aan praktische voorbeelden of oefeningen.

Mediawijsheid

Algemeen
Voorafgaand deze workshop, dacht ik bij mediawijsheid vooral aan de nadelen die er zijn op gebied van mediawijsheid, met name bij kinderen. Dit beeld werd eigenlijk ook bevestigt door de intro van de workshop. De shortfilm maakt je als kijker bewust van het feit dat beelden niet altijd zijn zoals ze ons worden laten zien. Dit gebeurt natuurlijk heel veel online en ook op televisie. In de workshop komt het begrip manipulatie terug, waarvan Photoshop ook een onderdeel is. Je ziet dit vooral bij influencers veel terugkomen op social media. Tijdens het volgen van de workshop vond ik het erg leerzaam om te zien hoe het gebruik van verschillende standpunten, licht, geluid etc. op veel verschillende manieren voor verschillende sferen kan zorgen. De opdrachten en video’s die worden gebruikt in de workshop, zijn actueel en sluiten goed aan bij de leefwereld van leerlingen. Ik vond het handig dat ik alles kon downloaden als kant-en-klaar lesmateriaal. Ik vond dat deze workshop goed te volgen was. Alles stond overzichtelijk in de workshop.

Toepasbaarheid in het onderwijs
Het onderwerp mediawijsheid is zeker toepasbaar in het onderwijs. Steeds vaker wordt er gebruik gemaakt van digitaal materiaal in het onderwijs. Leerlingen krijgen ook zelf veel te maken met de online wereld. Door de actualiteit sluit het goed aan op wat leerlingen dagelijks meemaken. Door het volgen van deze workshop heb ik veel inspiratie opgedaan over het aanbieden van mediawijsheid in de les.

Kanttekening workshop
Het aanbod binnen de workshop is erg breed. Sommige thema's die aan bod komen in de workshop kunnen best gevoelig zijn. Als leerkracht moet je hier goed op kunnen inspelen en zorgen voor een veilige sfeer in je groep.

Computational thinking

Algemeen
Voorafgaand aan deze workshop wist ik niet zo goed wat er met het begrip 'computational thinking' werd bedoeld. Binnen de workshop komen er verschillende stappen aan bod die laten zien wat het begrip nou eigenlijk inhoudt. De workshop was erg leerzaam, doordat ik de theorie kon toepassen in de opdrachten die bij de workshop horen.

Toepasbaarheid in het onderwijs
Ik vind dat deze workshop goed toepasbaar is in het onderwijs. Je leert niet alleen zelf wat het begrip inhoudt, maar je krijgt ook handvatten in hoe je dit kunt inzetten in het onderwijs. De workshop geeft onder andere kinderen de kans om zelf spelenderwijs te werken aan hun eigen computational thinking bekwaamheid.

Kanttekening workshop
De workshop zelf is overzichtelijk ingedeeld. Als je als leerkracht de lessen wilt gaan gebruiken om zelf in te gaan zetten, moet je er rekening mee houden dat het hier en daar extra begeleiding nodig is voor de leerlingen. Dat kost natuurlijk ook weer meer tijd en die tijd moet je hebben in je planning. Het is zeker het proberen waard.

Mijn persoonlijke reflectie

De workshops hebben mij niet alleen nieuwe kennis en vaardigheden opgeleverd, maar hebben mij ook echt aan het denken gezet over mijn eigen rol en verantwoordelijkheid in de digitale wereld binnen het onderwijs en daarbuiten. Door de interactieve oefeningen en de praktische voorbeelden ben ik me bewuster geworden van de manier waarop digitale technologieën ons dagelijks leven, werk en leren beïnvloeden. Ik heb inzicht gekregen in zowel de kansen als de uitdagingen die deze technologieën met zich meebrengen, zoals omgaan met anderen, je privacy beschermen, veilig online blijven en de juiste balans vinden tussen snel werken en goed nadenken.

Daarnaast hebben de workshops mij gemotiveerd om mijn kennis en vaardigheden actief verder te ontwikkelen en te verdiepen. Het heeft mijn bewustzijn vergroot over hoe belangrijk het is om kritisch, nieuwsgierig en proactief te zijn in een samenleving waarin digitalisering een grote rol speelt.

Kortom, de workshops hebben niet alleen mijn kennis vergroot, maar ook mijn reflectievermogen, mijn motivatie om te leren en mijn bereidheid om een positieve bijdrage te leveren aan de digitale wereld versterkt.